Samuraje

Cytat :

Słowo „samuraj” to forma przyjęta w języku polskim. W języku japońskim wyraz ten wymawia się „samurai” i jest on obocznością fonetyczną jeszcze starszej wymowy „saburai”. Oba rzeczowniki zostały utworzone od czasownika „saburau”, znaczącego „służyć, chronić, opiekować się”. Czasownik ten wyszedł z powszechnego użycia jeszcze w XVI wieku.

W ciągu stuleci stan samurajski uległ wielu przemianom. W okresie od X do XIV wieku podstawą bytu samuraja było posiadanie ziemi. Od czasu ustanowienia shogunatu posiadłości wojowników zaczęły się szybko rozrastać, dzięki nagrodom otrzymywanym od shoguna. Często wasale otrzymywali jako wynagrodzenie urzędy, niekiedy rozrzucone na terenie całego kraju. Zdarzało się, iż samuraj był zarządcą kilku, nawet najbardziej oddalonych od siebie posiadłości. Wśród japońskich wojowników przeważał jeden sposób walki. Samuraj z reguły walczył konno. Jego podstawową broń stanowił łuk. W trakcie bitwy starano się zabić przeciwnika celnym trafieniem strzałą. Po miecz sięgano dopiero wtedy, gdy wyczerpał się zapas strzał. Wojownicy często próbowali strącić swego wroga z konia, a następnie przebić go mieczem. Aby tego jednak dokonać należało wcześniej wyeliminować jego poczet, liczący zwykle od kilku do kilkunastu łuczników oraz chorążego. Zadaniem tego ostatniego było nie odstępować na krok swego pana, trzymając wysoko chorągiew z jego znakiem. Z reguły samuraje przystępowali do walki razem z pozostałymi członkami danego rodu. Utworzony w ten sposób oddział liczył zazwyczaj kilkunastu samurajów oraz od stu do nawet pięciuset służebnych (pocztowych). Jego dowódcą był zwykle najstarszy lub najbardziej doświadczony członek rodu.

Okres od połowy XIV do końca XVI wieku stanowił kolejny istotny etap ewolucji stanu samurajskiego. Był to okres „wielkich książąt”, określanych mianem daimyo. Po objęciu urzędu shoguna przez ród Ashikaga, cały kraj ogarnęła fala zamieszek. Cywilna administracja na stałe została zastąpiona przez administrację wojskową. Władzę nad prowincjami sprawowali gubernatorzy wojskowi (shugo). Z czasem doszli do tak dużej siły, iż zaczęto ich nazywać książętami-gubernatorami (shugo-daimyo). W latach 1467-1477 ostatecznie załamała się hegemonia rodu Ashikaga. Wtedy też rozpoczął się okres rozbicia dzielnicowego, trwający ponad sto lat. W tym czasie pozycja społeczna wielu wojskowych dowódców, często wywodzących się z warstw niskich, uległa gwałtownej poprawie. Często zajmowali oni miejsca dawnych książąt, którzy zginęli podczas wieloletnich walk. W okresie długotrwałych wojen domowych samuraje byli masowo osadzani w pobliżu rezydencji swego pana. Tym samym arystokracja, świątynie oraz klasztory utraciły sporą część swych posiadłości, które zajęli wojownicy. Wraz ze zwiększeniem się liczby walczących, powoli zmalało znaczenie ciężkozbrojnej kawalerii, a coraz większą rolę zaczęła odgrywać piechota (ashigaru). W tym okresie najważniejszym orężem stał się miecz. Od końca XV wieku nastąpił szybki rozwój japońskiej sztuki wojennej. Dowódcy zaczęli ustawiać swoje oddziały w szykach; indywidualne działania wojowników były zabronione. W połowie XVI wieku upowszechniła się uprawa bawełny. Pozwoliło to wyposażyć wojska w odzież umożliwiającą prowadzenie walki niezależnie od pory roku. W 1543 na wyspie Tanegashima wylądowali Portugalczycy, którzy przywieźli do Japonii pierwsze egzemplarze muszkietów. W ciągu zaledwie kilku lat japońscy rzemieślnicy opanowali technikę ich produkcji. Niemal wszyscy książęta natychmiast zauważyli zalety nowej broni i wyposażyli w nią swe oddziały. Początkowo stosowano broń palną w niewielkiej ilości. Przełom nastąpił dopiero za sprawą Ody Nobunagi. Podczas bitwy pod Nagashino, w 1575, Oda Nobunaga, dysponujący oddziałem liczącym trzy tysiące muszkieterów rozbił dwunastotysięczną armię Takedy Katsuyori. Wprowadzenie muszkietów umożliwiło daimyo tworzenie liczniejszych niż dotychczas armii. Pod koniec XVI wieku na wsiach przeprowadzano masowe spisy mężczyzn w wieku od 15 do 60 lat. Wielcy książęta zaczęli tworzyć liczne armie z poboru. Zjawisko to niosło ze sobą wiele niebezpieczeństw, dlatego też shogunowie z rodu Tokugawa, począwszy od Tokugawy Ieyasu przeprowadzali akcje masowego rozbrajania chłopów oraz odizolowali wojowników od niższych stanów społeczeństwa.
W połowie XVII wieku książęta odebrali samurajom ich ziemie, a w zamian za to ustanowili dla nich roczne pensje w wysokości równej dotychczasowym dochodom. Od tego okresu wojownicy zostali zawodowymi żołnierzami. Z biegiem lat samuraje coraz bardziej odbiegali od swych korzeni. Po krwawym okresie sengoku nastąpił długi okres stabilizacji. W tym czasie samuraje praktycznie przestali być potrzebni jako wojownicy. Coraz częściej występowali w roli sędziów i administratorów. Okres spokojnych rządów rodu Tokugawa sprawił, iż samuraje już w XVIII wieku pełnili w zdecydowanej większości tylko funkcje urzędnicze.

To tak w skrócie o samurajach. ;)

W każdym razie mnie zawsze fascynowali. Odkąd, gdy byłam młodsza, grałam w grę "Shogun", a później oglądałam "Ostatniego Samuraja", byłam naprawdę pod wielkim wrażeniem. Kultura, honor i wszystkie zasady, którymi się kierowali, zawsze mnie fascynowały. Szczególnie honor, którego dzisiaj wielu ludziom brakuje. Nie wiem, czy uda nam się rozwinąć dyskusję o samurajach, jednak warto spróbować. Znacie jakieś anegdoty czy coś?